تأثیر برداشت شن و ماسه رودخانه ای بر تغییرپذیری ماهانه غلظت رسوب معلق

آگاهی از نوع، میزان و نحوه ی انتقال بار رسوبی در مقیاس های زمانی و مکانی متفاوت، به منظور پایش رفتار هیدرولیکی کانال و جریان متأثر از فعالیت های معدن کاوی و مدیریت مناسب تر برداشت شن و ماسه ضروری است. حال آن که ابعاد مختلف تأثیر بهره برداری معادن شن و ماسه و تغییرپذیری آنها در مقیاس های زمانی و مکانی کمتر مورد توجه قرار گرفته است. از این رو پژوهش حاضر به بررسی تأثیر معادن واز علیا با برداشت شدت کم و به صورت سنتی، واز سفلی با برداشت نیمه صنعتی و با استفاده از ماشین آلات نیمه سنگین و معدن آلش رود با برداشت صنعتی و با استفاده از ماشین آلات سنگین در استان مازندران بر میزان غلظت بار معلق به صورت ماهانه از بهمن 1390 تا دی 1391 پرداخته است. با توجه به نتایج حاصل از پژوهش حاضر، مقدار غلظت بار معلق در بالادست معدن واز علیا در ماه های خرداد، آذر، بهمن و اسفند به ترتیب 40، 5، 23 و 75 درصد در معدن واز سفلی در ماه های فروردین، مرداد و بهمن به ترتیب 2، 12 و 36 درصد و در معدن آلش رود نیز در ماه های اردیبهشت، خرداد و اسفند به ترتیب 71، 50 و 94 درصد نسبت به پایین دست افزایش و در دیگر ماه ها کاهش یافت. لذا مقدار غلظت بار معلق در شرایط فعالیت معدن و شدت برداشت، افزایش بیشتری نسبت به قبل از معدن داشت. همچنین، دامنه اثر محدود و حداکثر در حدود چند صد متری محل برداشت بر غلظت رسوبات معلق و قاعدتاً هم زمان با مدت برداشت نیز مورد تائید قرار گرفت.